| 24 listopada 2009
Dział:
Biogramy
W Londynie pomocy udzielili mu Aleksander Hercen i Ogariow, a on poświęcił pierwsze lata na emigracji organizowaniu kolportażu wydawnictw Hercenowskich do Rosji. Osiadł w tym celu, zgodnie z życzeniem Hercena, w Dreźnie. Od 1864 r. przeniósł się do Szwajcarii i od razu zdobył poważną pozycję w życiu emigracji rosyjskiej. W 1867 r. zetknął się po raz pierwszy z przybyłym do Genewy Bakuninem, stając się odtąd jego najbliższym współpracownikiem i przyjacielem. Wydawał wspólnie z nim i Mikołajem Utinem pismo Narodnoje Dieło, opuszczając następnie to pismo z powodu rozdźwięków z Utinem.
W latach 1869-1870 brał udział w akcji wydawniczej Michała Bakunina i Sergiusza Nieczajewa. Mimo negatywnej oceny postawy Nieczajewa ogłosił publiczny protest w jego obronie. Był członkiem "Ligi Wolności i Pokoju" i "Aliansu Demokracji Socjalistycznej", a następnie, po rozwiązaniu tej organizacji, znalazł się w genewskiej sekcji I Międzynarodówki. Opuścił ją demonstracyjnie w 1872 r. po wykluczeniu z niej Bakunina.
W 1876 r. - w myśl porozumienia między "młodymi bakuninistami" a rewolucjonistami przybyłymi z Rosji - został współredaktorem gazety "Rabotnik", a po jej zamknięciu - "Obszcziny". Wchodził także w skład redakcji wydawanego przez anarchistów Ch. Perrona i E. Reclusa pisma "Le Travailleur". W latach 80-ych odsunął się od działalności politycznej. Zmarł w Genewie 10 maja 1895 r.